Pani sztygar...

...albo o krótkotrwałym i ulotnym oddziaływaniu presji społecznej

"(...) taka historia o oddziaływaniu mojego karcącego wzroku i o tym, że ludzie bywają obrzydliwi, na przykład taka pani, która jechała dziś pociągiem kolei mazowieckich do stolicy. Paznokcie pani, wymalowane na perłę, fedrowały w nosie, po czym okrężnymi ruchami opuszków palców urobek strzepywany był na czarnego polara (na szczęście nie był celowany we współtowarzyszy podróży), bądź wycierany we włosy. Postanowiłam nie udawać, że nie widzę i gapiłam się na panią tak, że w końcu spostrzegła, że nie jest niewidzialna i że równie dostrzegalna jest jej wytężona praca. Skarciłam ją wzrokiem, co pani skwitowała lekkim uśmieszkiem do siebie samej, po czym wróciłam do swojej lektury. W międzyczasie inna pani, która siedziała naprzeciw pani sztygar, przemieściła się naprzeciw mnie, bo ją też chyba praca pani sztygar estetycznie uraziła. Po pół strony lektury, postanowiłam sprawdzić, jak długotrwałe jest oddziaływanie mojego karcącego wzroku. Oddziaływanie mojego karcącego wzroku jest krótsze niż pół strony formatu B5."

(na własne oczy widziała
i udostępniła scenkom Ania)

więcej z działu: znajomi podsłuchali i zobaczyli

więcej z działu: impresjonizm socjologiczny

więcej z działu: art. 196 KK

Zaobserwowana w pociągu scenka stawia pod niemałym znakiem zapytania doniesienia psychologii społecznej, według których presja społeczna (albo przynajmniej wrażenie, że jest się pod jej obstrzałem) wpływa na hm... przyzwoitość? estetykę? wielu ludzkich zachowań. Eksperymenty wykazywały, co prawda, że nawet zwykłe lustro zawieszone w firmowym pokoju socjalnym nad automatem do kawy zmniejsza ilość kradzieży pojemniczków z granulkami (bo człowiek czuje się obserwowany), a codzienne doświadczenie udowadnia, że - owszem - sprzątamy mieszkanie przed wizytą gości. Jednak przykład pani sztygar skarconej wzrokiem przez Anię oraz przykłady wielu osób wierzących, które wszak ponoć sądzą, że są obserwowane nieustannie przez niewidzialnego Obserwatora, a wcale się od tego lepiej nie zachowują, wskazują, że przyzwoitość wywiedziona z obawy przed oceną lub karą ma dość ulotną trwałość.